Hollanda Parlamentosu (Tweede Kamer), yurt dışından gelen imamlar için “işgücü testi” (arbeidsmarkttoets) uygulanmasını öngören önergeyi kabul etti. VVD milletvekili Bente Becker tarafından sunulan önerge, özellikle Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Hollanda’daki camilere gönderdiği din görevlilerini doğrudan etkileyecek.
VVD milletvekili Becker’in önergesi geniş destekle kabul edildi; Diyanet imamları doğrudan etkilenecek gibi.
Geniş siyasi mutabakat
2 Ekim 2024’te yapılan oylamada önerge, koalisyon partilerinin yanı sıra muhalefetin de önemli bölümünden destek gördü. VVD, PVV, NSC ve BBB’nin yanı sıra GroenLinks-PvdA, D66, CDA, ChristenUnie, FVD, JA21 ve SP de “evet” oyu verdi.
Karara karşı çıkan partiler arasında ise PvdD, Volt, SGP ve DENK yer aldı.
İşgücü testi ne getiriyor?
İşgücü testi, Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) dışından işçi getirmek isteyen kurumların öncelikle Hollanda veya AB içinden aynı niteliklere sahip bir aday bulunup bulunmadığını kanıtlamasını gerektiriyor. Din görevlileri bu prosedürden bugüne kadar muaf tutulmuştu. Yeni düzenlemeyle bu istisna kaldırılıyor; camilerin yurt dışından imam getirmek istemesi halinde önce yerel ya da AB içi alternatiflere başvurmaları zorunlu hale geliyor.
Becker’in önergesi
Önerge metninde özellikle “ortodoks imamlar” ve “devlet imamları”na atıfta bulunulması, Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından görevlendirilen imamların doğrudan hedef alındığı şeklinde yorumlandı. Becker, “özgür olmayan ülkelerden gelen etkinin Hollanda’da kolayca kürsü bulabileceği” gerekçesiyle kısıtlama talep etti.
Diyanet ve Hollanda’daki camiler
1982’de kurulan Hollanda Diyanet Vakfı (HDV), 148 camisiyle ülkenin en büyük Müslüman kuruluşlarından biri konumunda. Yaklaşık 1 milyon Müslüman’ın yaşadığı Hollanda’da Türklerin sayısı 400 bin civarında. Diyanet, uzun yıllardır bu topluluklara Türkiye’den maaşlı imamlar göndererek hizmet veriyor.
Avrupa’daki benzer uygulamalar
Hollanda’daki karar, Avrupa’da artan bir eğilimin parçası. Belçika’nın Flandra bölgesinde, İçişleri Bakanı Zuhal Demir’in girişimiyle Mayıs 2024’ten itibaren yabancı hükümetlerden maaş alan imamların çalışma izinleri iptal edilmişti. Bu kapsamda beş Türk imamın çalışma izni sonlandırıldı. Ayrıca, 2024’te Flandra’ya yapılan 18 yabancı imam başvurusundan 17’si, “Türk hükümeti tarafından finanse edildikleri” gerekçesiyle reddedildi.
Yerli imam açığı
Hollanda hükümeti, Eylül 2025’te başlaması planlanan yeni imam eğitimi programıyla yerli din görevlileri yetiştirmeyi hedefliyor. Ancak programın kısa vadede yeterli imam mezunu vermesi beklenmediği için, camilerin imam açığıyla karşı karşıya kalabileceği ifade ediliyor.
Eleştiriler ve destek
DENK başta olmak üzere karşı çıkan partiler, düzenlemenin Müslümanların din özgürlüğünü kısıtladığını savunuyor. Camilerin kendi dinî liderlerini seçme hakkının ihlal edildiğini belirten eleştirmenler, bunun temel haklar açısından sorunlu olduğuna dikkat çekiyor.
Destekleyenler ise, “özgür olmayan ülkelerden” gelebilecek siyasi etkilerin önlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Uygulamada ne değişecek?
Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte:
Camiler, yurt dışından imam getirmek istediklerinde önce yerel/AB içinden aday aramak zorunda kalacak.
İş ilanı ve mülakat süreçleri zorunlu olacak.
Başvuru süreci daha uzun ve bürokratik hale gelecek.
Yerli imam açığının kapatılamaması durumunda birçok cami din görevlisiz kalabilecek.
Hollanda’daki yaklaşık 450-500 caminin önemli bir bölümünün Türk kökenli topluluklara hizmet verdiği dikkate alındığında, düzenlemenin etkilerinin önümüzdeki dönemde daha net görülmesi bekleniyor. Özellikle dini bayramlar, cenazeler ve nikâh işlemlerinde aksaklıkların yaşanabileceği dile getiriliyor.
Not: Haber, Hollanda Parlamentosu’nun resmi kayıtları ve oylama sonuçlarına dayanmaktadır. Önerge numarası: 30821, nr. 310.
Haber:Sedat Tapan
